İslam dininde abdest alırken suyun bulunmadığı yerlerde toprakla alınan Abdeste Teyemmüm denir.
TEYEMMÜM
Kitap, sünnet ve icma ile teyemmüm meşrûdur; Kitaptan delili; Allah Azze ve Celle buyuruyor ki; “Ey iman edenler! Siz sarhoş iken -ne söylediğinizi bilinceye kadar- cünüp iken de -yolcu olan müstesna- gusül edinceye kadar namaza yaklaşmayın.
Eğer hasta olur veya bir yolculuk üzerinde bulunursanız, yahut sizden biriniz ayak yolundan gelirse, yahut kadınlara dokunup da (bu durumlarda) su bulamamışsanız o zaman temiz bir toprakla teyemmüm edin: Yüzlerinize ve ellerinize sürün. Şüphesiz Allah çok affedici ve bağışlayıcıdır.”(Nisa 43)
Sünnetten deliline gelince, bu konuda pek çok hadis vardır. Bunlardan birisi de Cabir r.a.’ın rivayet ettiği hadiste geçen şu ifadelerdir; “Bana, benden önce kimseye verilmemiş beş şey verildi;… bir de bana yeryüzü temiz bir mescid kılındı. Ümmetimden biri her nerede namaz vaktine yetişirse orada namaz kılar.”350
İcmayı ise İbni Kudame zikretmiş, bunun caiz oluşunda ümmetin icma ettiğini belirtmiştir.351
Meşru kılınış sebebi; Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: “Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm)’la bir seferde beraber idik. Beydâ adlı mevkiye veya Zâtu’l-Ceyş denen yere gelmiştik ki benim bir kolyem kayboldu.
Rasulullah (aleyhissalâtu vesselâm) onu aramak için kaldı, O’nunla birlikte herkes orada kaldı. Bir su başında da değillerdi. Üstelik beraberlerinde su da yoktu. Halk Hz. Ebu Bekr (radıyallahu anh)’e uğrayıp:
“Aişe’nin yaptığını gördün mü! Hem Rasulullah’ı, hem de herkesi burada oyaladı. Bir su başında değiller, beraberlerinde su da yok!” demişler. Rasulullah başını dizlerimin üzerine koymuş uyurken Ebu Bekr (radıyallahu anh) çıkageldi.
“Sen Rasulullah aleyhissalatu vesselam’ı da halkı da, burada hapsettin. Bir su başında değiller, beraberlerinde su da yok!” diyerek, babam beni azarladı ve Allah’ın dilediğince başka şeyler de söyledi. (Öfkesini daha da yenemeyip) eliyle böğrüme böğrüme dürterek (canımı yaktı). Rasulullah’ın başı dizimin üzerinde olduğu için kımıldamamaya çalıştım.
Rasulullah aleyhissalatu vesselam sabaha kadar, susuz olarak uyudu. Sabah olunca Allah Teâla Hazretleri, teyemmüm ayeti’ni inzal buyurdu: “…Su bulamazsanız temiz toprağa teyemmüm edin, yüzlerinizi ve ellerinizi onunla meshedin. Allah size sorluk yapmak murad etmez, bilakis sizi temizlemek, ve üzerinizdeki nimetini tamamlamak ister, ola ki şükredersiniz” (Maide 6).
Üseyd, Hz. Aişe’ye: “Allah sana rahmetini bol kılsın, senin başına hoşlanmadığın her ne gelmiş ise onda Allah senin için de müslümanlar için de bir ferec (sıkıntıdan kurtulma) kılmıştır ” dedi.”
(Hz. Aişe) sözüne devam ederek) dedi ki: “Bindiğim deveyi dürtüp kaldırdım. (Kaybolan) kolye altında çıktı.”352